പ്രകൃതിസൗന്ദര്യത്തിന്റെ കാര്യത്തില്‍ ഏറെ മുന്‍പന്തിയിലുള്ള ഇന്ത്യന്‍ സംസ്ഥാനമാണ് സിക്കിം. ഗാംഗ്‌ടോക്കില്‍ നിന്ന് 129 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെ, 2,750 മീറ്റര്‍ ഉയരത്തില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഈ ഹിമാലയന്‍ പട്ടണത്തിലെ മഞ്ഞുമൂടിയ കുന്നുകള്‍, അക്വാമറൈന്‍ തടാകങ്ങള്‍, ചുവന്ന പാണ്ടകള്‍, റോഡോഡെന്‍ഡ്രോണ്‍ ട്രെക്ക് എന്നിവ പ്രതിവര്‍ഷം ഒരു ലക്ഷത്തോളം സഞ്ചാരികളെ ആകര്‍ഷിക്കുന്നു. ഇത്തരത്തില്‍ സിക്കിമിന്റെ സൗന്ദര്യം ആസ്വദിക്കാനായി എത്തുന്ന സഞ്ചാരികള്‍ തന്നെയാണ് ഈ സംസ്ഥാനത്തിന്റെ പ്രധാന വരുമാന സ്രോതസ്സും.
Advertisement
എന്നാല്‍ സഞ്ചാരികള്‍ ഇവിടെ ഉപേക്ഷിക്കുന്ന പ്ലാസ്റ്റിക്ക് വെള്ള കുപ്പികള്‍ പരിസ്ഥിതിക്കുണ്ടാക്കുന്ന ഹാനി വളരെ വലുതാണ്. ഇത് മനസിലാക്കിയാണ് സിക്കിമിലെ എംപിയായ ഹിഷേ ലാചെങ്പ പ്ലാസ്റ്റിക്കിനു ബദലായി മുള കൊണ്ടുണ്ടാക്കിയ കുപ്പികള്‍ അവതരിപ്പിച്ചത്. ഇത്തരത്തില്‍ ഒരു ആശയം മുന്നോട്ട് വച്ച അദ്ദേഹം മുളയില്‍ നിന്നും ബോട്ടിലുകള്‍ നിര്‍മിക്കുന്നതിനായി 2,500 ല്‍ പരം പരിസരവാസികള്‍ക്ക് വായ്പയും പരിശീലനവും പിന്തുണയും നല്‍കി.
സിക്കിം രാജ്യസഭാ എംപി ഹിഷെ ലച്ചുങ്പ വഴി ഇത്തരത്തില്‍ മുള കൊണ്ടുള്ള കുപ്പികള്‍ നിര്‍മിക്കുന്ന നിരവധി സംരംഭങ്ങള്‍ സിക്കിമില്‍ ആരംഭിച്ചു. ഇന്ന് സംസ്ഥാനത്തിനകത്തും പുറത്തും നിന്നുമായി നിരവധി ഓര്‍ഡറുകള്‍ ബോട്ടിലിനായി ലഭിക്കുന്നുണ്ട്. പ്ലാസ്റ്റിക് ഉപയോഗത്തിനെതിരെ നടപടിയെടുക്കുന്ന രാജ്യത്തെ ആദ്യത്തെ സംസ്ഥാനമാണ് സിക്കിം, 1998 മുതല്‍ പ്ലാസ്റ്റിക്ക് നിയന്ത്രണവിധേയമാക്കി. 2016 ല്‍ സര്‍ക്കാര്‍ ഓഫീസുകളിലും സര്‍ക്കാര്‍ പരിപാടികളിലും പാക്കേജുചെയ്ത കുടിവെള്ളം ഉപയോഗിക്കുന്നത് നിരോധിച്ചു. ഇത്തരത്തില്‍ പടിപടിയായുള്ള പ്ലാസ്റ്റിക് നിരോധനത്തിന്റെ ഭാഗമായാണ് മുളങ്കുപ്പികള്‍ അവതരിപ്പിക്കപ്പെട്ടത്.
പരമ്പരാഗതമായി, ലാചെന്‍ ആപ്പിള്‍ കര്‍ഷകരുടെ ഒരു പട്ടണമായിരുന്നു. കാലക്രമേണ, കൂടുതല്‍ കൂടുതല്‍ ചെറുപ്പക്കാര്‍ സര്‍ക്കാര്‍ ജോലികള്‍ തിരഞ്ഞെടുക്കുകയോ ഡ്രൈവിംഗ് അല്ലെങ്കില്‍ വ്യാപാരം പോലുള്ള മറ്റ് തൊഴിലുകള്‍ നടത്തുകയോ ചെയ്തതോടെ ഇത് കുറഞ്ഞു. ടൂറിസം കുതിച്ചുയര്‍ന്നു, കഴിഞ്ഞ 1015 വര്‍ഷങ്ങളില്‍ 30 ഹോട്ടലുകള്‍ നഗരത്തില്‍ വന്നു. പാക്കേജുചെയ്ത ജല നിരോധനത്തിന് പിന്നിലെ പ്രധാന സംഘടനകള്‍ നാട്ടുകാര്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്ന ലാചെന്‍ ടൂറിസം ഡെവല
പ്‌മെന്റ് കമ്മിറ്റി (എല്‍ടിഡിസി), വടക്കന്‍ സിക്കിമിന്റെ ഈ ഭാഗത്ത് മാത്രം കാണപ്പെടുന്ന പ്രാദേശിക പഞ്ചായത്ത് പോലെയുള്ള ഡുംസ എന്നിവയാണ്. പിപ്പോണ്‍ എന്ന ഗ്രാമത്തലവന്മാരാണ് ഡുംസയുടെ നേതൃത്വം. ഇത്തരത്തില്‍ ചെറുതും വലുതുമായ എല്ലാ സംഘടനകളുടെയും കൂട്ടായ പ്രവര്‍ത്തനത്തിന്റെ ഭാഗമാ
യാണ് പ്ലാസ്റ്റിക് നിരോധനത്തിന്റെ ഏറ്റവും മികച്ച ഘട്ടം നിലവില്‍ വന്നിരിക്കുന്നത്.
തുടക്കം ചെറിയ ശ്രമങ്ങളിലൂടെ
സിക്കിമിലെ പ്ലാസ്റ്റിക്ക് നിരോധനത്തിന്റെ ഭാഗമായി 2006 ല്‍ ഒരു ശുചിത്വ ഡ്രൈവ് ആരംഭിച്ചു. അതിലൂടെ സൈക്കിള്‍ നിവാസികള്‍ മാലിന്യങ്ങളെ ഗൗരവമായി കണ്ടു. പ്രത്യേകിച്ച് വിനോദസഞ്ചാരികളുടെ എണ്ണം വര്‍ധിക്കുന്ന സാഹചര്യമായതിനാല്‍ പ്ലാസ്റ്റിക് മാലിന്യങ്ങളും വര്‍ധിച്ചു വരികയാണ് എന്ന തിരിച്ചറിവുണ്ടായത് അങ്ങനെയാണ്. ആ സമയത്ത് സിക്കിമിലെ മികച്ച രീതിയിലുള്ള റീസൈക്ലിംഗ് സംവിധാനം ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. 2011 ല്‍, പ്ലാസ്റ്റിക് മാലിന്യങ്ങളുടെ ആധിക്യം വര്‍ധിച്ചു.
അതോടെ പാക്കേജുചെയ്ത കുടിവെള്ളം പൂര്‍ണ്ണമായും നിരോധിക്കാനുള്ള തീരുമാനം സിക്കിം എടുത്തു. അവയ്ക്കുശേഷം, ലച്ചുങ്, ചുങ്താങ് എന്നീ രണ്ട് പട്ടണങ്ങള്‍ പാക്ക് ചെയ്ത കുടിവെള്ളം നിരോധിച്ചു. തുടര്‍ന്നുള്ള വര്‍ഷങ്ങളില്‍ സിക്കിമിന്റെ പല ഭാഗങ്ങളിലായി ആ നിരോധനം തുടര്‍ന്നു. പാക്കേജുചെയ്ത വെള്ളം ആരും എത്തിക്കുന്നില്ലെന്ന് ഉറപ്പുവരുത്താന്‍ ലാച്ചനില്‍ പ്രവേശിക്കുന്ന ടൂറിസ്റ്റ് വാഹനങ്ങളുടെ ക്രമരഹിതമായ പരിശോധന വരെ നടത്തിയിരുന്നു. ഏരിയ വാട്ടര്‍ ഫില്‍ട്ടറുകളില്‍ ഓരോ ഹോംസ്റ്റേയും ഹോട്ടലും വാണിജ്യഔട്ട് ലെറ്റുകളും ഡുംസ നല്‍കിയിട്ടുണ്ട്. അതിഥികള്‍ക്ക് ഉരുക്ക് അല്ലെങ്കില്‍ അലുമിനിയം കുപ്പികളില്‍ വെള്ളം നല്‍കുന്നു.
മുളകള്‍ കൊണ്ടുള്ള കുപ്പി നിര്‍മാണം
ഇത്തരത്തില്‍ സിക്കിമിലെ എല്ലാ പ്രവിശ്യകളിലും പ്ലാസ്റ്റിക്ക് കുപ്പികള്‍ നിരോധിച്ചതിന് ശേഷമാണ് മുളകൊണ്ടുള്ള കുപ്പി നിര്‍മാണം എന്ന ആശയത്തിലേക്ക് സംസ്ഥാനം എത്തുന്നത്. മുളകള്‍ ധാരാളമായി ലഭിക്കുന്ന പ്രദേശമാണ് ഇതെന്നതാണ് അത്തരത്തില്‍ ഒരു തീരുമാനത്തിലേക്ക് കടക്കുന്നതിന് കാരണമായത്. ഈ വര്‍ഷാവസാനം നടക്കുന്ന ലാചെന്‍ ലോസര്‍ ഫെസ്റ്റിവലില്‍ മുളകള്‍ കൊണ്ട് കുപ്പികള്‍ നിര്‍മിക്കുന്ന ധാരാളം സംരംഭങ്ങളെ സിക്കിം പരിചയപ്പെടുത്തും.
”ഞങ്ങളുടെ സാംസ്‌കാരിക പൈതൃകവും പ്രകൃതി ചുറ്റുപാടുകളും സംരക്ഷിക്കാനുള്ള ചുമതല ഞങ്ങള്‍ക്കുണ്ട്. അതിനാലാണ് മാലിന്യ നിര്‍മാര്‍ജനത്തിന് ഞങ്ങള്‍ ഇത്ര പ്രാധാന്യം നല്‍കിയത്. തുടക്കത്തില്‍ മാലിന്യങ്ങള്‍ എങ്ങനെ കൈകാര്യം ചെയ്യണമെന്ന് ഞങ്ങള്‍ക്ക് അറിയില്ലായിരുന്നു, അതില്‍ ഭൂരിഭാഗവും നമ്മുടെ നദികളിലും വനങ്ങളിലും വലിച്ചെറിയപ്പെടുന്നുവെന്നും അതില്‍ 60 ശതമാനവും പാക്കേജുചെയ്ത കുടിവെള്ളമാണെന്നും കണ്ടെത്തിയ ശേഷമാണ് മാറ്റം ആരംഭിച്ചത്.
ഇപ്പോള്‍, ഈ പ്ലാസ്റ്റിക് കുപ്പികളുമായി സഞ്ചരിക്കുന്ന ടൂറിസ്റ്റുകളെ ഞങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തുകയാണെങ്കില്‍, അവരോടൊപ്പമുള്ള ഡ്രൈവറില്‍ നിന്നും ഞങ്ങള്‍ പിഴ ഈടാക്കുന്നു. ആദ്യ കുറ്റത്തിന് ഇത് 500 രൂപയും രണ്ടാമത്തേതിന് 1,000 രൂപയും മൂന്നാമത്തേതിന് 2,000 രൂപയുമാണ്. ആവര്‍ത്തിച്ചുള്ള കുറ്റവാളികള്‍ക്ക് പിഴ ഇനിയും വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കാം.” മുന്‍ എല്‍ടിഡിസി അംഗം 36 കാരനായ ഷെവാങ് ലചെന്‍പ പറയുന്നു,അവര്‍ ഇപ്പോള്‍ വേഫര്‍, ബിസ്‌കറ്റ് പാക്കറ്റുകള്‍ പോലുള്ള മാലിന്യങ്ങളുമായി മല്ലിടുകയാണെന്ന് സിക്കിം നിവാസികള്‍. പ്ലാസ്റ്റിക് കാരി ബാഗുകള്‍ സിക്കിമിന്റെ പടിയിറങ്ങി കഴിഞ്ഞു.
തുണി ബാഗുകളോ ചൂരല്‍ കൊട്ടകളോ ആണ് പകരക്കാരനായി വന്നിരിക്കുന്നത്. വിനോദസഞ്ചാരികള്‍ ഉപേക്ഷിച്ച പ്ലാസ്റ്റിക് കുപ്പികള്‍ നിരോധനം അവതരിപ്പിക്കാന്‍ പ്രാദേശിക സമൂഹത്തെ പ്രേരിപ്പിച്ചു എന്നതാണ് സിക്കിമിന്റെ വിജയം. പ്ലാസ്റ്റിക് കുപ്പികള്‍ക്ക് ഗെയിം മാറ്റുന്ന ബദലായി 1,000 മുള വാട്ടര്‍ ബോട്ടിലുകള്‍ പ്രാദേശിക അധികാരികള്‍ ഉത്തരവിട്ടിട്ടുണ്ട്. 1,000 കുപ്പികള്‍ ഒരു മിതമായ തുടക്കമാണെങ്കിലും, ഭാവിയില്‍ ഈ എണ്ണം വര്‍ദ്ധിക്കും. പുനരുപയോഗിക്കാന്‍ കഴിയുന്നവയാണ് മുളകൊണ്ടുള്ള കുപ്പികള്‍ എന്നത് ഇതിന്റെ സാധ്യതകള്‍ വര്‍ധിപ്പിക്കുന്നു.
